„A droga była niełatwa…”. – Wspomnienia kieleckiego duchownego

Henryk Peszko, „A droga była niełatwa…”. Wspomnienia kieleckiego duchownego z lat 1910–1955, wstęp i oprac. Ryszard Gryz, Karolina Święcich, Kielce–Warszawa 2022, Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej, seria świętokrzyska: Dzienniki, Wspomnienia, Pamiętniki, Listy, 200 s., format B5, ISBN 978-83-8229-435-4, ISBN 978-83-60108-16-1, cena  25,00 zł

Ksiądz Henryk Peszko (1910-1988) był kapłanem diecezji kieleckiej. Jego praca duszpasterska podczas okupacji, posługa w roli kapelana Armii Krajowej i niezłomna postawa wobec powojennego systemu władzy doprowadziły go do celi więziennej na warszawskim Mokotowie. Należał do najbliższych współpracowników biskupa Czesława Kaczmarka i bronił jego dobrego imienia w czasach stalinizmu oraz przez dalsze życie. Silnie związany ze środowiskami kombatanckimi, wspierał opozycję solidarnościową w regionie świętokrzyskim.

Wspomnienia ks. Peszki A droga była niełatwa… łączą historię lokalną z wydarzeniami znaczącymi w dziejach Polski. Autor opisał wydarzenia życia codziennego z okresu niepodległej Rzeczypospolitej, wojenną działalność konspiracyjną i represje ze strony władz komunistycznych. Zwłaszcza ten ostatni wątek, zawierający szczegóły życia więziennego kieleckiego duchownego w wielu celach Więzienia Śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie przy ul. Rakowieckiej, przynosi historykom szereg cennych informacji, wpisując się w serię publikacji wspomnieniowych na temat pobytu w miejscach odosobnienia. Wspomnienia ks. Peszki posiadają walory zobiektywizowanej relacji i mogą być uznane za istotne w patriotycznej edukacji młodego pokolenia.